نشست نقد کتاب مشروطه ایران به روایت آرشیو عثمانی برگزار شد

نشست نقد و بررسی مشروطه ایران به روایت آرشیو عثمانی به همت پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در اندیشگاه فرهنگی سازمان برگزار گردید. این نشست با حضور حسن حضرتی نویسنده کتاب و دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، مهدی عبادی منتقد و دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور و به دبیری مصطفی نوری پژوهشگر تاریخ معاصر پژوهشکده اسناد سازمان برگزار شد.

حسن حضرتی در این نشست گفت: آرشیو عثمانی اطلاعات ذی قیمتی درباره تاریخ ایران دارد که محققان کمتر به سمت آن رفته و از آن کسب اطلاع کرده‌اند. متأسفانه در سال‌های گذشته، بخشی از آرشیو عثمانی که مربوط به تاریخ ایران بوده، در جریان انتقال آرشیو از استانبول به آنکارا از بین رفته است.

نویسنده کتاب مشروطه ایران به روایت آرشیو عثمانی، افزود: وجود اسناد به زبان غیرفارسی و انگلیسی، یکی از عللی است که مراجعه کمتری به منابع متعدد تاریخی ازجمله آرشیو عثمانی می‌شود.

حضرتی اشاره کرد: بخش عمده مکاتبات بین ایران و عثمانی به زبان فرانسوی بوده است و این عامل، یکی از موانعی است که پژوهشگران کشور کمتر به سراغ این اسناد بروند. برای تألیف و ترجمه اسناد کتاب، بیش از ۲ سال زمان صرف شده است.

مهدی عبادی در نقد کتاب مشروطه ایران به روایت آرشیو عثمانی بیان کرد: هرچند کمابیش به آرشیوهای متعددی درباره تاریخ ایران توسط پژوهشگران مراجعه شده است، اما باوجود ارتباط تاریخی و وسیع با حکومت عثمانی، کمتر مورد رجوع قرار گرفته است.

عبادی بیان کرد: برخی از اسناد و مطالب شاید در ظاهر به تاریخ عثمانی پرداخته است، اما مملوّ از اطلاعات درباره تاریخ و فرهنگ ایران و مشترکات است که کمتر به آن رجوع شده است.

این استاد دانشگاه در ادامه اشاره کرد: نویسنده معتقد است که تاریخ پژوه باید از اسناد و مدارک تاریخی اقدام به تاریخ پژوهی و تاریخ نگاری کند و خود نیز در مقام عمل، به تاریخ پژوهی اقدام کرده‌است. معمولاً پژوهش‌های تاریخی در کشور محدود به تعدادی مراجع شناخته شده و شبیه به هم شده است و نتایج آن پژوهش‌ها نیز شبیه به هم می‌شود، اما باید به منابع و مراجع جدیدی که تاکنون به سراغ آن نرفته‌ایم، مراجعه شود.

مصطفی نوری طی سخنانی بیان کرد: ازجمله نکات قابل توجه در این کتاب، نگاه قدرت‌های دیگر درخصوص مشروطه در ایران و شیوه مواجهه افراد غیر ایرانی با مشروطه ایران است.

این پژوهشگر تاریخ معاصر پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران خاطرنشان کرد: در این کتاب از دو سال شمار هجری و مالی استفاده شده است که در کتاب، معیاری برای تبدیل وجود ندارد که بهتر بود هر دو تاریخ، در کتاب ذکر می‌شد. همچنین از دیگر نکات قابل توجه در کتاب، اشاره به برخی اصطلاحات است که توضیحی درباره آن‌ها ارائه نشده است.