تاریخچه

پس از نزدیک به چهار دهه تلاش برای سامان بخشی به بایگانی‌ وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، نهایتاً در سال ۱۳۴۹ سازمان اسناد ملی ایران (سابق) تاسیس شد.

در سال ۱۳۷۱ همزمان با گسترش فعالیت های سازمان و توجه به رسالت فرهنگی و پژوهشی آن، به منظور ایجاد زمینه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی، انسجام بخشی به پژوهش‌های تاریخی مبتنی بر اسناد تاریخی (به ویژه معاصر) ، اعتلای فنون و دانش آرشیوی، و به کارگیری روش‌های نوین مرمت و بازسازی اسناد، طرح تأسیس موسسه‌ای مطالعاتی و تحقیقاتی در زمینه آرشیو و اسناد  با نام «پژوهشکده اسناد» به اجرا درآمد.
این طرح پس از تصویب در سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت، در شورای گسترش آموزش عالی مطرح و شورا در جلسه مورخ4/2/72 با آن موافقت اصولی و اساسنامه آن را در ۱۱ ماده و شش تبصره تصویب نمود. این شورا پس از ده سال در جلسه مورخ17/8/82 موافقت قطعی خود را با ایجاد پژوهشکده اسناد وابسته به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعلام کرد.

اهداف کلی این پژوهشکده، مطالعه و تحقیق درباره اسناد موجود در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و مراکز آرشیوی دیگر برای کشف نکات مبهم و مکتوم تاریخی برای تدوین تاریخ جامع معاصر ایران، بررسی و مطالعه روش­‌های طبقه‌بندی اسناد مطابق با استاندارد­های جهانی، مطالعه و تحقیق درباره شیوه‌های بازسازی و مرمت اسناد و استفاده از روش­‌های نوین علمی برای شناسایی عوامل مخرب و مؤثر بر اسناد و  نیز یافتن راه­‌های مقابله با آن‌ها و  همکاری و تعامل با مراکز داخلی و خارجی در زمینه اسناد آرشیوی است.